تحقیق معبد آینه ادیان
معماری اسلامی
فضاها و مکان های دینی و مذهبی به دلیل شکل گیری شان که بر اساس اعتقادات و معنویات جوامع مختلف صورت گرفته، از تقدس و احترام خاصی برخوردار هستند. در این میان اصلی ترین و محوری ترین این فضاها معرف و شاخص است. مسجد ، کلیسا ، کنیسه ، آتشکده ، معبد و دیگر مکان هایی که شاخص هردین و مذهب است در سیر تاریخی خود از آغاز تاکنون دگرگونی ها و تحولاتی به خود گرفته است که می توان گفت به گونه ای آینه تمام نمای آن اعتقاد محسوب می شود. امروز بناهای فراوانی در سرتاسر دنیا وجود دارند که به جهت ویژگی مذهبی شان، پایدارترین و ماندگارترین بناها محسوب می شوند.
اما برای مسلمانان ، زمانی که دین اسلام ظهور کرد نخستین مکان مورد نیاز مسجد بود، مکانی برای تعبد و مکانی برای تجمع. بدیهی بود که از همان آغاز و بنا به شرایط این تحول عظیم و پدیدار شدن یک دین ، هیچ اندیشه ای در میان نبود که اصول ساخت و بنیاد یک مسجد چگونه است و یا باید باشد ولی می توان پنداشت که از همان آغاز هیچ یک از بناهای موجود در مکه یا مدینه نمی توانست الگو و یا متناسب با این کارکرد دینی باشد. آنچه که تاریخ میگوید این است که تنها مبنا و الگو ساخت مسجد ، خانه پیامبر اکرم(ص)بوده است. توسعه و گسترش اسلام در سرزمین ها که در طی اولین قرن رشد قابل توجهی داشت، هنگامی که قدم در این سرزمین ها و در میان این ملل نهاد ، نه تنها هیچ گاه دنیای گذشته و میراث پیشینیان را در هم نکوبید و آن را فرو نریخت ، بلکه بیشترین استفاده و بهره گیری را از سنت های ملل و اقوام در جهت توسعه دین به کار برد. معماری هم این چنین حرکتی را داشت و این بهره گیری و تحول را در ماندگارترین بنای تاریخی اسلامی یعنی مساجد می توان مشاهده نمود.
مکان های مذهبی فی نفسه پاک ساخته می شوند و پاک می مانند . همه ادیان، مظهر فخرشان و نهاد دینشان ، پرستشگاه آنهاست. بی شک به سبب توحیدی بودن ،ریشه در یک خاک دارند ، ادیان آمدند که دل ها خدایی شوند و پایگاهی ربانی ، شاید ساختن مساجد و پرستشگاه ها در هر دین بهانه ای بود برای به دست آوردن این دل ها، چه شایسته خواهد بود که مکان عبادت ، همچون دل ها ، پاک و زیبا باشد.
همه کس طالب یارند چه هشیار و چه مست
همه جا خانه عشق است چه مسجد چه کنشت
معماری ایران در دوران پس از اسلام:
با ورود تدریجی اسلام به کشورها، نژادهای گوناگون، از اسپانیا تا هند در ساختن تمدن تازه که «تمدن اسلامی» نام دارد، شریک شدند. پیداست که در این میان سهم همهی ملتها یکسان نیست و آنهایی که با میراثهای غنی پیش میآمدند، در ساختن بنای فرهنگی تازه اثربخشتر بودند. از جمله کشورهایی که در این تمدن سهم عمده دارد، ایران است. پس از جنگ، ایران دین اسلام را پذیرفت و ایرانیان هیچ مانعی نمیدیدند که آتشکدههای دوره ساسانی را به مسجد تبدیل کردند. مسجد یزدخواست (بین اصفهان و شیراز) یکی از این مساجد است. با انتشار بیشتر اسلام در این سرزمین، در هر گوشهای ساخت مساجد آغازشد.
مساجد اولیه طرح و نقشه بسیار سادهای داشتند. گو این که از معماری اولیهی این دوره، نشانههای اندکی به دست آمده، اما با توجه به همین نمونهها میتوان گفت که طرح و نقشهی این مساجد شامل یک صحن یا حیاط مستطیلی در وسط سلسله طاقهایی در اطراف و در سمت جنوب، یعنی قبله، شبستانی است که به کمک ستونهایی، سقف بر آن سایه گسترده است. در این قرون، معماران ایرانی چندان به دنبال ابداع نبودند، بلکه تنها میکوشیدند آن چه را موجود بود، کاملتر کنند. گنبدهای سنگین ساسانی در این زمان بر فراز پایهی هشت ضلعی منظمی قرار گرفت و مساجد به تقلید طرحهای محلی، به صورت بناهایی شبیه به چهار طاقی ساسانی – البته به صورت کاملتر – بنا شد.
کیفیت بنای پایهها و ستون ها و احداث ایوان بلند و طویل و به کار بردن مصالح ساختمانی و تزیینات آجری و گچبری در مساجد این دوره، عناصر ساختمانی ساسانیان را در معماری مسجدسازی نشان میدهد و نفوذ معماری ساسانی در بناهای مذهبی به درجهای میرسد که به تدریج اصول معماری اسلامی بر شالودهی معماری ساسانیان پایهگذاری میشود.